کد مطلب:20051 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

خنده بهتر است يا گريه؟

هر چيزي كه به صورت فطري يا غريزي در سرشت و طبيعت انسان قرار داده شده، يقيناً داراي فايده مي باشد و هدفي در وجود آن منظور شده است. خنده و گريه كه از غرائز آدمي است و به وسيله آن احساسات و عواطف دروني و حالات رواني بروز داده مي شود، از نشانههاي سلامتي و تعادل مزاج مي باشد. اگر كسي يكسره عبوس و ناراحت باشد، نشان دهنده عدم تعادل مزاج وي مي باشد. پس هر كدام از اين دو، داراي جايگاه خاصي مي باشند كه اگر درست به كار گرفته شود، نشان دهنده سلامتي است. از سوي ديگر خنده و گريه عامل دفع هيجانات دروني مي باشد، مثلاً كسي كه در اثر حادثهاي ناگوار عزادار است، گريه باعث سبكي و آرامش وي مي شود. خنده نيز عامل درمان بعضي بيماريها است.

توصيه دكتر اندرسولن: افرادي كه مي خواهند زندگي شادتر و سالمتري داشته باشند، بسيار ساده است؛ بخندند. خنديدن، ورزش كردن، به گلها رسيدن و يا در محيط كار در جمع افراد و دوستان بودن باعث مي شود كه بدن مادهاي به نام اندروفين توليد كند كه مشابه قرصهاي مسكن عمل مي كند.

ايشان معتقد است كه حتي خندههاي تصنعي قادرند به ترشح و توليد اندروفين بينجامد و با اين كار به خود در ماني فرد كمك كنند.(1)

پس خنده و گريه هر كدام داراي آثار مثبتي است و مي تواند داراي آثار منفي باشد. حال برخي اقسام خنده و گريه را اختصاراً بيان مي كنيم:

انواع گريه:

1- گريه عجز و ناتواني.

2- گريه شوق: قرآن مجيد اشك مؤمنان دل باختهاي را توصيف كرده كه با استماع آيات الهي اشك شوق مي ريزند.(2)

3- گريه فراق: گاهي انسان به خاطر دوري از محبوبش گريه مي كند، مثل گريه حضرت يعقوب در فراغ فرندش حضرت يوسف كه به بيان قرآن به قدري گريه كرد كه بينايي خود را از دست داد.(3)

4- گريه غم و اندوه: يكي از گريههاي طبيعي است كه به هنگام از دست رفتن عزيزي به انسان دست مي دهد. اسلام به جز گريه عجز و ناتواني، بقيه را تأييد كرده است.

بعضي اقسام خنده:

1- خنده صدادار: اين خنده از غفلت سرچشمه مي گيرد و شايسته افراد وزين و با شخصيت نيست و از نظر اسلام نكوهش شده است. امام باقر(ع) مي فرمايد: هرگاه خنده صدادار كردي بگو: الهي لا تقتني؛ خدايا مرا دشمن مدار.(4)

2- خنده زياد: آن چه كه به خروج از اعتدال و گرايش به افراط و تفريط مي انجامد، مورد تأييد نيست و يكي از مصاديق آن خنده افراطي است. رسول خدا(ص) مي فرمايد: خنده زياد دل را مي ميراند.(5)

از نظر روانشناختي مشاهده مي شود كساني كه يكسره مي خندند و همه چيز را به شوخي مي گيرند، انسانهايي كم اراده و بي برنامه هستند.

3- خنده تمسخرآميز: اين خنده نيز در اسلام مورد نهي قرار گرفته است.

4- خنده طبيعي: خندهاي است كه در حدّاعتدال باشد و با نزاكت و متانت منافات نداشته باشد. اين خنده كه بر اساس نياز طبيعي انسان در روابط اجتماعي است، از ديدگاه اسلام مثبت ارزيابي شده و در روايت است كه پيامبر بيش از هر كس خنده بر لب داشت.(6) با توجه به نكاتي كه بيان شد، خنده و گريه در حد اعتدال و در جاي خود شايسته، خوب و مفيد است، اما اگر از حد اعتدال خارج شود، يا بي موقع و بي ارزش باشد، نه تنها مفيد نيست بلكه مي تواند مضرّ باشد. مقايسه اين كه كدام بر ديگري برتري دارد و بهتر است، درست نيست، زيرا قابل مقايسه نبوده و هر كدام جاي خاص خود را دارند.

پي نوشتها:

1. روزنامه ايران، 79/11/11.

2. مائده (5) آيه 83.

3. يوسف (12) آيه 84.

4. وسائل الشيعه، ج 8، ص 479.

5. همان، ص 481.

6. سفينة البحار، ج 1، ص 416.